IF

شاخص ضریب تأثیر (IF:Impact factor)

ضریب تأثیر یاImpact Factor نسبت تعداد استنادهای دریافتی مقالات انتشار یافته در طول یک دوره زمانی خاص را می سنجد. با توجه به اینکه حدود 20% از کل ارجاع ها، به انتشارات دو سال قبل صورت می گیرد، گارفیلد دوره زمانی استناد را دو سال در نظر گرفته است.

فرمول ضریب تاثیر: میزان استنادات به یک مجله مشخص در دوسال تقسیم بر تعداد مقالات منتشر شده در این مجله در طی دو سال

Immediacy Index

شاخص فوریت

شاخص آنی یا فوریت اندازه گیری موضعی و فوری اثر در یک مجله علمی منتشر شده است که همراه با اندازه گیری ضریب تأثیر بهتر شناخته شده است. شاخص آنی بر اساس مقالات منتشر شده در یک مجله در یک سال تقویمی واحد محاسبه می شود. برای مثال شاخص فوریت یک مجله در سال 2010 به شرح ذیل محاسبه می شود:

میزان استنادات به مجله در سال 2010

تعداد مقالات منتشر شده در سال2010

ارزش متیو

یکی از شاخصهای علم­ سنجی است که توسط موییج در سال 2006 معرفی شد. در واقع شکل اصلاح شده ضریب تأثیر است که آن را در یک دوره پنج ساله و در موضوعی خاص محاسبه می­ کند. نحوه محاسبه آن تقسیم تعداد استنادها به مقاله­ های یک مجله در یک دوره پنج ساله بر تعداد مقاله­ های همان مجله در همان دوره زمانی است. که عدد حاصل را با همین نسبت­ها در کل حوزه مورد پژوهش اندازه­ گیری می­ کند.

 

A = جمع استنادات در یک دوره 5 ساله در یک مجله

B = جمع مقالات منتشره در یک دوره 5 ساله در یک مجله

C = تعداد کل استنادات حوزه موضوعی مورد نظر در یک دوره 5 ساله

 D= تعداد کل مقاله های منتشره در آن حوزه موضوعی در یک دوره 5 ساله

Cited Half Life

نیمه عمر استناد

نیمه عمر ارجاعات یا نیمه عمر استناد، تعداد سال هایی است که از سال ارزیابی باید به عقب برگشت تا شاهد پنجاه درصد کل ارجاعات به مجله در سال مورد ارزیابی باشیم. به عبارت دیگر، این شاخص مدت زمانی که نیمی از کل استنادات به آن مجله صورت پذیرفته باشد را نشان می دهد و در حقیقت سرعت کاهش میزان ارجاعات به مجله را بیان می کند. بدیهی است که وقتی مقاله های یک مجله ارزش خود را برای ارجاعات، زود از دست بدهند (مقاله ها سطحی باشند و خیلی زود بی ارزش شوند)، تنها به مقاله های جدید مجله ارجاع داده می شود. این موضوع باعث می شود که نیمه عمر ارجاعات به مجله کاهش یابد. بنابراین هر چه نیمه عمر ارجاعات به مجله بیشتر باشد، نشان می دهد که ارزش مقاله های مجله در طول زمان بیشتر حفظ شده است و هنوز مورد ارجاع قرار می گیرند. در مجموع هرچه نیمه عمر ارجاعات به یک مجله بیشتر باشد، ارزش مجله بالاتر می رود

SNIP

شاخص اسنیپ

شاخص SNIP معادل Source Normalized Impact Per Paper یا ضریب تاثیر به هنجار شده بر اساس منبع می باشد.

نحوه محاسبه شاخص اسنیپ برای رتبه‌بندی مجلات

در محاسبه‌ی شاخص اسنیپ از همان اندیشه ضریب تاثیر مجلات بهره گرفته شده است. بدین معنا که میانگین استناد بر مقاله محاسبه می‌شود و در صورت کسر قرار می‌گیرد.

 یعنی میانگین استنادی بر مقاله در یک بازه زمانی سه ساله.

این مقدار ضریب تاثیر خام مجله در یک سال معین نامیده میشود.

در ادامه ضریب تاثیر خام برپتانسیل استنادی پایگاه در رشته‌ی مربوطه تقسیم می شود تا تفاوت های رشته ها به لحاظ رفتار استنادی و نیز به لحاظ میزان پوشش در پایگاه تصحیح شود. پتانسیل استنادی عبارت است از میانگین شمار ارجاعات سه ساله (برای مثال 2006 – 2008) بر مقاله در یک مجله. یعنی

شاخص SNIP

این شاخص استنادهای دورتر را بررسی میکند یعنی خود استنادی و استنادهای همکاران را در نظر نمیگیرد.

مزایایSNIP

♦از نظر بازه زمانی منطقی تر است.

♦پوشش پایگاهی بهتری دارد.

♦ لحاظ کردن نوع یکسانی از منابع در شمارش استنادها و مقالات.

♦ کمک به اعضای هیئت علمی و پژوهشگران جهت یافتن ژورنال هایی که بهترین عملکرد را در حیطه موضوعی مد نظرشان دارند.

♦ در حیطه های موضوعی که احتمال استناد به آنها کمتر است ارزش بالاتری دارد.

مزایای شاخص IPP

 ♦ احتمال دستکاری را کاهش میدهد.

 ♦ تاثیر مجله را به صورت عادلانه تر اندازه گیری میکند.

 ♦ اما برای فیلد موضوعی نرمال نیست و احتمال را بررسی میکند.

SJR

شاخص SJR

شاخصی که Scopus از آن بهره می‌برد، شاخص SCImago Journal & Country Rank یا همان SJR است. این شاخص همانند ضریب تأثیر است، اما اهمیت یا پرستیژ یک ژورنال را نیز لحاظ می‌کند. پرستیژ با استفاده از الگوریتم PageRank موتور جستجوی گوگل برآورد می‌شود و دربرگیرندۀ ارزش علمی ژورنال ارجاع‌دهنده است. برای برآورد این شاخص، از آنالیز 3 سالۀ داده‌های ارجاع پایگاه دادۀ Scopus از سال 1996 استفاده می‌شود.

Quartile یا به اختصار Q همانطور که از نامش هم بر می آید شاخصی است جهت تقسیم بندی جامعه آماری به چهار بخش (چارک) (Q1 ، Q2 ، Q3 ، Q4). با توجه به این نکته که در محاسبه ضریب تاثیر ، رتبه و جایگاه ژورنال در گروه تخصصی اش بطور مستقیم بیان نمیشود. شاخص Quartile بدین منظور کاربرد پیدا خواهد کرد و معرف جایگاه ژورنال در حیطه تخصصی اش (Category) میباشد. درنتیجه بهترین ژورنال ها در یک حوزه تخصصی مشخص، جزو 25 درصد اول رتبه بندی (Q1) قرارخواهند گرفت، و بدین شیوه میتوان ذهنیت دقیق تری نسب به جایگاه ضریب تاثیر یک ژورنال پیدا کرد. هر دو نمایه JCR و Scopus منطبق با ضرائب اختصاص داده شده برای ژورنال ها ، دارای تقسیم بندی Quartile متعلق به خود هستند.

شاخص (JCI) Journal Citation Indicator

شرکت کلاریویت شاخص جدیدی ارائه داده به نام JCI یا journal citation indicator که میزان استنادات و مقالات نرمال شده مجلات را نشان می‌دهد. در حقیقت، این شاخص جدید یک معیار نرمال شده در سطح رشته از تأثیر استنادی را ارائه می‌کند که مقدار یک به این معنی است که در مجله ، مقالات منتشر شده تعدادی استناد برابر با میانگین تعداد استنادها را در آن گروه موضوعی دریافت کرده‌اند.

شاخص Journal Citation Indicator (JCI) معیاری است که میانگین تأثیر استنادی نرمال‌شده بر اساس دسته‌بندی موضوعی(Category Normalized Citation Impact)  یا (CNCI) را برای مقالات قابل استناد (مقالات و مرورها) منتشر شده توسط یک مجله در یک دوره سه‌ساله اخیر نشان می‌دهد.

این شاخص به منظور ارزیابی مجلات علمی با در نظر گرفتن تفاوت‌های رشته‌ای، نوع سند و سال انتشار طراحی شده است و کمک می‌کند تا عملکرد مجلات را علاوه بر ضریب تأثیر (Impact Factor) با معیارهای دقیق‌تر و عادلانه‌تری بسنجیم.

مقدار JCI برابر با ۱ به معنای دریافت استنادات برابر با میانگین جهانی در آن حوزه موضوعی است. مقادیر بالاتر از ۱ نشان‌دهنده عملکرد بهتر از میانگین و مقادیر کمتر از ۱ نشان‌دهنده عملکرد پایین‌تر از میانگین است.